مجسمه کشف شده در نایین بررسی باستان شناختی می شود

به گزارش راوه بلاگ، با رسانه ای شدن خبر کشف و ضبط مجسمه ای تاریخی در ساک یک مسافر در نائین، نقل قول های مختلفی مطرح شد. از یکسو هادی کیان مهر، فرمانده انتظامی شهرستان نائین بیان نمود: ماموران انتظامی ایستگاه بازرسی شهید شرافت شهرستان نائین، حین کنترل خودروهای عبوری به یک اتوبوس مسافربری مشکوک و آن را متوقف کردند. در بازرسی از کیف مسافری یک مجسمه سرباز هخامنشی که سنگی بود کشف و به اداره میراث فرهنگی شهرستان نایین تحویل داده شد.

و از دیگر سو محمود مدنیان، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نائین گفت: خبری که در خصوص کشف مجسمه سرباز هخامنشی توسط فرمانده انتظامی شهرستان نائین منتشر شد اشتباها و بدون هماهنگی با اداره میراث فرهنگی نایین بوده است. این در حالی است که مجسمه کشف شده در ساک مسافر در واقع یکی از مجسمه های مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد و از جمله اشیایی است که به تمدن جیرفت ارتباط دارد. در واقع این شی تاریخی نیز از همان منطقه آورده شده است.

اگر به تحلیل مجسمه ای که تصاویر آن منتشر شده است بنشینیم، مجسمه مورد بحث مردی با قد 29 سانتی متر و ریش بلند که در دست راست خود یک عصای بلند و در دست چپ خود یک گل یا گلدان را در دست گرفته است. فرد لباسی دو تکه بر تن دارد. بخش بالایی تا کمر امتداد داشته و آستین های بلند و گشاد آن قابل توجه است. بخش پایین لباس در جلو حالت چین خورده داشته و تا پایین پاها ادامه دارد به گونه ای که پای چپ در زیر آن مخفی مانده و تنها یکی از پاها که آسیب دیده است قابل مشاهده است.

به نظر می آید شیوه ساخت به صورت قالب خورده بوده که پس از خروج اثر از قالب تزئینات موها و جزئیات دیگر به صورت تراش و خراشیدن سطح مجسمه به انجام رسیده و در نهایت مورد رنگ آمیزی قرار گرفته است. اجرای جزئیات اثر مانند موها، چشم ها، بینی و دهان و جزئیات لباس و همچنین تناسب اندام ها بسیار مبتدیانه و از درجه هنری پایینی برخوردار است.

افشین یزدانی، باستان شناس و متخصص دوره هخامنشیان در تحلیل هنری نقش این مجسمه، گفت: در نگاه نخست عصا بلند در دست راست و گل یا گلدان در دست چپ به همراه آستین های گشاد و بلند و چهره ای با ریش بلند و موهای پرپشت یاداور نقش شاهان و بزرگان هخامنشی به ویژه مجسمه های کوچک کشف شده از منطقه جیحون است که امروزه در موزه بریتانیا نگهداری می شوند.

او ادامه داد: اما دقت در شیوه پرداخت موها که در هنر هخامنشی به شکل پیچ خورده نمایش داده می شود در مجسمه مورد بحث به صورت چهارخانه هایی جدا از یکدیگر دیده می شود همچنین حالت موها و سرپوش تفاوت محسوسی نشان می دهد. جدای از آن که در هنر هخامنشی برای شاهان و مردان از طبقه دربار شاهد نمایش زیورآلاتی چون گوشواره، گردنبند و دست بند هستیم که در این جا هیچ یک از این عناصر زینتی مشاهده نمی شود.

یزدانی معتقد است، به جهت ارتباط اثر با آثار کشف شده از تمدن جیرفت که به هزاره سوم پیش از میلا (4 تا 5 هزار سال پیش از حاضر) تاریخ گذاری می شوند و به جهت سبک هنری از سوریه و میانرودان تا آسیای مرکزی و سند گسترش داشته اند باید گفت که هیچ شباهتی وجود ندارد چراکه مجسمه حاضر به جهت هنری و جایگاه اجتماعی فرد نمایش داده شده بیشترین شباهت را به آثار هنری و تمدنی هزاره اول مانند هنر دوران هخامنشی و پارتی دارد.

او گفت: تحلیل و دریافت نهایی این جانب این است که ما با یک اثر هنری بسیار ابتدایی و خام دستانه روبرو هستیم که با الهام گیری از هنر هخامنشی ساخته شده و در رعایت جزئیات هنری هنرمند خود را مقید به رعایت استانداردهای آن هنر ندانسته است. از نظر اینجانب اثر مورد بحث دارای هیچ ارزش مادی نبوده و به جهت فرهنگی این احتمال دارد که به قصد فروش به عنوان یک شی تاریخی و باستانی ساخته شده باشد.

ایلنا نوشت، تمام این صحبت ها درحالی مطرح می شود که رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نائین مطرح کرده بود: پس از تحویل این شیء توسط نیروی انتظامی نایین و کارشناسی های به عمل آمده قدمت این مجسمه هزاره سوم پیش از میلاد تخمین زده شده. این شی یک پیکره سنگی است که احتمالا مورد استفاده آیینی قرار می گرفت و بسیار ارزشمند است. احتمال می دهیم این شیء در حفاری های غیرمجاز که در جیرفت اتفاق افتاده به دست آمده. در حال حاضر نیز فرد خاطی که این مجسمه در ساک او پیدا شد، در بازداشت به سر می برد.